Lâu lắm rồi tôi không viết văn. Chính xác là 8 năm có lẻ, từ cái đợt thi vào đại học năm 2000. Trời, nhìn lại thấy 8 năm trôi qua nhanh quá. Giờ tự dưng muốn viết văn nhưng từ ngữ bay biến đâu cả. Trong một ngày nóng nực thế này, tôi muốn viết về mùa hè của tôi. Viết thể loại nào bây giờ nhỉ. Phân tích, chứng minh gì gì đó thì không đúng, thôi cứ tạm gọi nó là miêu tả vậy.
MÙA HÈ 1995 CỦA TÔI
Khi còn nhỏ, mùa hè là mùa tôi thích nhất trong 4 mùa của năm (cứ giả sử như là chúng ta có đầy đủ xuân hạ thu đông đi vậy nhé!) Tôi thường thích thú như điên khi mùa hè đến, vì nó đồng nghĩa với một năm học nhọc nhằn đã trôi qua, và tôi sẽ có 3 tháng nghỉ ngơi trước khi mùa thu đến. Tôi ghét mùa thu lắm vì chẳng có “cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ” gì cả, mà chỉ thấy tựu trường. Tôi vốn không thích đi học mà.
Mùa hè của tôi chấm dứt từ năm tôi học lớp 10 cơ, chứ không phải từ lúc bắt đầu đi làm đâu. Vì tôi đỗ vào lớp chuyên nên mùa hè là mùa học thêm bắt buộc. Chán thế đấy!
Mùa hè ở thành phố chẳng có gì đặc biệt, ngoài việc là cả 4 anh em chúng tôi đều ở nhà, nên các trò chơi tập thể được phát huy tối đa. Hầu hết là các trò vận động như là bóng đá, cầu lông, bóng bàn, ném cầu, đá cầu… nhưng cũng có một số trò chơi trí tuệ như là cờ vua, cờ tướng, domino, đánh bài… Tất cả đều diễn ra ở trong căn phòng ngoài chật hẹp 30m2 gì đó của căn hộ nơi chúng tôi ở, hoặc thỉnh thoảng chúng tôi chơi ở ngoài hành lang.
Thích nhất là mùa hè ở quê. Thanh Hóa lúc đó nghèo rớt mồng tơi, nhưng đối với một con bé 12 13 tuổi suốt ngày ở thành phố thì về quê tít mãi miền Bắc xa xôi là một sự kiện trọng đại mà tôi rất háo hức mong chờ. Đó là lần thứ hai tôi về quê, lần đầu tiên tôi 4 5 tuổi gì đó nên tôi chẳng nhớ gì hết.
Lần đó tôi về với chị sinh đôi và bố. Bố chăm sóc con gái rất chu đáo nên đi với bố là thích nhất. Đi tàu 2 ngày 2 đêm mới đến nơi. Dọc đường tôi thích mê ngắm nhìn những ruộng lúa, vườn cây, trâu bò, làng mạc, sông hồ, cầu bến. Chúng tôi rất thích mỗi khi tàu dừng ở mỗi ga. Dù bố không mua gì cả nhưng tôi thích nhìn xem ở ga đó người ta bán đặc sản gì của vùng miền đó.
Về đến quê chúng tôi ở nhà ông bà nội. Năm đó bà ngoài 80 ông cũng gần 80 rồi, nhưng ông bà vẫn còn mạnh khỏe lắm. Trong nhà ông bà nuôi 1 con chó mực, đằng sau bếp ông bà còn nuôi heo nữa. Trước nhà ông bà có một khoảnh sân thì lại nuôi gà. Vườn cây trước sân trồng đủ loại trái cây. Đằng trước cổng nhà là ao cá. Bên phải gian nhà chính thì có 1 cái giếng nước. Kế bên giếng nước ông bà trồng một giàn mướp và bí ngô. Một ngôi nhà thật tuyệt vời. Nhà bác tôi ở gần đó cũng gần tuyệt vời như thế. Có điều nhà bác làm ruộng, chứ không làm VAC như ông bà tôi.
Tôi không nhớ chính xác chúng tôi ở bên nhà nội bao nhiêu ngày nữa. Tờ lịch trên tường chỉ nói đó là tháng 6, còn tôi không biết chính xác hôm đó là thứ mấy, hay lúc đó là mấy giờ.
Ông bà thường thức dậy rất sớm. Và bà đi chợ mãi đầu làng mới quay về đánh thức chúng tôi dậy. Ăn sáng xong chúng tôi sang nhà bác phụ các chị họ dùng liềm trải rơm ra đường làng phơi cho thật khô để dùng nhóm bếp. Chúng tôi còn lấy bồ cào gỗ giống của Trư Bát Giới cào lúa ra khắp sân phơi cho khô nữa. Rồi chúng tôi về nhà bà. Trên đường về nhà chúng tôi gặp anh họ đang cưỡi con trâu hay con bò gì đó đi làm đồng về. Chúng tôi đứng thán phục một lúc mới về. Lúc đó bố tôi mới nói là 7h sáng.
Tôi thích sáng sớm thiệt sớm ngóng chú bán kem đi qua ngõ nhà ông bà. Bố tôi mua cả đống kem cây để chúng tôi ăn thay uống nước vì trà nhân trần khó uống lắm, dù chúng làm mát người. Kem ở quê rẻ ơi là rẻ, ngọt lịm nữa, nhưng dĩ nhiên không ngon lắm. Nhưng con nít mà, chỉ cần là “cà rem” thì thích lắm rồi.
Tôi còn nhớ tôi thích ra bờ ao nhìn bà cho cá ăn hay là bố lội ao bắt cá. Tôi cũng gan lắm bước mấy bậc ra tận bờ ao khua tay khua chân xuống nước nghịch ngợm với lũ cá. Món ăn thường ngày của chúng tôi là canh chua cá nấu với mẻ. Bố tôi suốt ngày câu cá nên bà thường hay kho và nấu canh, cùng với rau lấy trong vườn nhà. Tôi rất thích ra hè hái chanh và ngắt ớt để bà làm nước mắm. Trái cây tráng miệng cũng ngắt trong vườn, ổi, xoài…
Tôi và chị tôi hay vào kho mở thúng thóc nắm một nắm rõ to, ra sân mở lồng cho gà chạy tứ tung, ném cho chúng nó ăn, rồi lấy chổi tre khua khoắng tùm lum làm chúng bỏ chạy hết. Bà la chúng tôi lãng phí thóc, nhưng lúc đó còn nhỏ chúng tôi chỉ thấy vui nên cứ nghịch mãi trò đó.
Chúng tôi nghịch cả trong bếp. Nhóm bếp củi khó gì đâu, mà tôi thì thích nấu rơm lắm. Lại lãng phí nữa, nhưng tôi thích nhìn lửa bập bùng, nên cứ nghịch mãi. Có điều nấu cơm nấu nước gì cũng mãi mới chín mới sôi cực khổ lắm!
Gió Lào mùa hè rất nóng, và trừ mảnh vườn nhỏ thì chỗ nhà ông bà nội tôi chẳng có cây cối nào to để che chắn cả. Trước ngõ nhà ông bà chỉ có cây dừa thôi. Xa xa là ruộng lúa, xa hơn nữa là núi đá vôi. Nhìn thôi cũng đủ nóng nực rồi. Ở nhà ông bà tiết kiệm điện tối đa, hầu như chỉ mở quạt lúc ăn cơm để xua ruồi, và mở đèn một tí sau khi ăn tối để trà nước tiếp khách đến nhà. Ông bà tắt đèn hết và đi ngủ chắc khoảng 8h tối. Chúng tôi gần như phải mò mẫm trong bóng tối để rửa chén ở ngoài sân. Tôi rất thích đêm rằm ở quê. Trăng sáng ơi là sáng luôn. Tôi nhớ lúc đó chúng tôi ở nhà bác và hát bài “Đi cấy” dân ca Thanh Hóa mà chúng tôi vừa học xong năm đó ở trường: “Lên chùa bẻ một cành sen, ăn cơm bằng đèn đi cấy sáng trăng”.
Nóng quá nên chúng tôi thường trốn vào vườn cây. Bà mắc võng ngồi đu đưa, chúng tôi bắc ghế con ra ngồi nói chuyện. Bà kể chuyện vườn cây ngày xưa, kể chuyện bây giờ, dạy chúng tôi cây nào là cây nào, khi chăm sóc thì nên chăm sóc thế nào. Ôi tôi nhớ bà quá!
Chúng tôi cũng ở nhà ngoại nhiều ngày. Bên nhà ngoại anh chị em họ đông lắm nên tôi rất thích vì có bạn bè cùng lứa rủ đi chơi. Họ dẫn chúng tôi đến trường tiểu học đầu ngõ. Tôi khoái trá khi biết hiệu trưởng là anh họ xa của tôi, và tôi ngạc nhiên khi biết đám anh chị em họ tôi phải gọi mẹ hoặc thím của chúng là cô vì bác ấy dạy ở trường. Họ chỉ chúng tôi trèo cây, hái trộm trái cây nhà người khác, dạy chúng tôi mấy từ rất tục mà con nít nói rất nhiều, dạy cả phương ngữ nữa.
Thế là vài hôm sau chúng tôi y như dân địa phương, đạp cái xe thồ to chở thằng em họ nhí nhố đi khắp đường làng ngoằn nghèo, nói phương ngữ, văng tục chửi thề y như lũ con nít ở đó. Tôi thích lắm vì ở nhà tôi chỉ được đạp xe mini đến trường thôi. Tôi còn nhớ tôi dám lấy xe ra đường lớn để sang nhà dì tôi nữa dù bị họ hàng cấm. Tôi nhớ thằng em họ nó ngưỡng mộ thế nào khi tôi không rơi xuống ruộng khi đạp xe chở nó trên một con đường làng chật hẹp hai xe thồ đi ngược nhau.
Tôi nhớ chúng tôi tụ tập với mấy chị em gái xem tivi (bên nhà nội tôi không có tivi) hay tụ tập một chỗ học hát bài hát mới nghe lần đầu trong đời “Hạt nắng hạt mưa”: “Dường như trong từng tia nắng có nét tinh nghịch bạn trai, dường như trong từng hạt mưa có nụ cười duyên bạn gái”.
Đó là mùa hè tuyệt vời nhất của tôi. Chắc tôi sẽ còn nhớ như in những chi tiết ấy mãi. Tôi thích đồng quê, ruộng lúa, mái đình, bờ ao, giếng nước, trâu bò, đường làng, mùa gặt, máy tuốt lúa, xe thồ, lũ con nít nghịch ngợm và ti tỉ thức khác.
Giá mà có thể đơn giản nói “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” nhỉ?